"ครอบครัวเป็นเรื่องชั่วคราว"(ประโยคนี้จากบทวิจารณ์ Tokyo Sonata ของ กัลปพฤกษ์ ในนิตยสาร Filmax)
ม้วนวีดีโอเก่าม้วนนี้เป็นม้วนที่มีค่าที่สุดอันหนึ่งในบ้านของผม ถึงมันจะเป็นหนังพากย์ไทยในชื่อเชย ๆ ว่า “สายใยแห่งรัก” แต่ขณะเดียวกันผมก็เชื่อว่า มันเป็นหนังเกี่ยวกับชีวิตผู้หญิงที่ดีที่สุดเรื่องหนึ่ง ตั้งแต่มีการสร้างหนังกันมา
ในสมัยหนึ่งใครที่เป็นคอหนังคงต้องพอรู้จักหนังอย่าง Local Hero ที่เป็นสุดยอดขวัญใจคอหนังและคนรักชนบท ทะนุบำรุงสภาพแวดล้อมเรื่องสำคัญเรื่องหนึ่ง หรือไม่ก็ทึ่งกับเพลงเหงาของ Mark Knopfler หลายคนได้ดูหนังเรื่องนี้ทางวีดีโอเทปลักลอบ และต่อมาเมื่อเข้าโรงเล็กจิ๋วบนสยามเซ็นเตอร์มั้ง (ถ้าจำไม่ผิดนะ-ต่อมากลายเป็นร้าน Tower Records) ก็ยังไปดูอีกรอบ และอีกรอบ แต่จะมีใครบ้างสักกี่คนที่รู้จักหนังเรื่อง Housekeeping ท่าทางจะน้อยนัก
Housekeeping หนังของ Bill Forsyth ผู้กำกับชาวสก็อตคนเดียวกันกับคนที่สร้าง Local Hero เขาจับนิยายชื่อเดียวกันของนักเขียนหญิงชื่อ Marilynne Robinson (เธอแต่งนิยายเรื่องนี้เรื่องเดียวแล้วหายยาวโลดจนเพิ่งกลับมามีนิยายเรื่องที่สองและสามเมื่อ 2-3 ปีนี้เอง) บิล ฟอร์ไซทห์ กลายเป็นคนที่เหมาะในการทำนิยายเรื่องนี้ที่เป็นชีวิตชาวอเมริกันบ้านนอกได้อย่างเศร้าลึก แฝงอารมณ์ขันร้ายกาจในคราบความนุ่มนวล เขาต่อสู้เพื่อทำโครงการนี้โดยยอมจากบ้านที่สก็อตแลนด์ซึ่งเขาทำหนังมาตลอด ย้ายไปอยู่ในอเมริกาอยู่ 2 ปี แล้วก็ไปถ่ายโลเกชั่นในแคนาดาที่ใกล้เคียงมากกว่าตามภาพในท้องเรื่อง น่าเสียดายว่าตอนนี้ บิล ฟอร์ไซทห์ เลิกทำหนังไปซะแล้ว เพราะเสียใจและผิดหวังกับวงการหนัง (และคนดูหนัง) ที่ดูเหมือนไร้อนาคต เพราะ Housekeeping นี่ก็ดันเจ๊ง หนังเรื่องต่อมาก็ทำแบบไม่มีอิสระในระบบฮอลลีวู้ด แต่ตอนนี้คนอเมริกันกับคนอังกฤษเพิ่งสำนึกผิดตามหาดีวีดี Housekeeping กันให้ควั่ก แต่เสียใจด้วยต้องกลับไปพึ่งเทปวีดีโอเท่านั้นหนังเป็นมุมมองของเด็กหญิงกำพร้าสองคน คือ รูธี่ กับ ลูซิลล์ ที่เล่าถึงชะตาตุปัดตุเป๋ที่มาจบลงในเมืองบ้านนอกอย่าง ฟิงเกอร์โบน โดยย้อนเล่าไปนิดหนึ่งถึงยุคสมัยที่คุณตาของเธอเลือกเมืองเล็กไกลปืนเที่ยงแห่งนี้เป็นที่พำนัก ก่อนที่จะจบชีวิตลงพร้อมกับรถไฟที่เขารัก หายจมลงไปในทะเลน้ำแข็ง
แม่ของพวกเธอก็มาแนวประหลาดไม่แพ้กัน จู่ ๆ เช้าวันหนึ่งก็ทิ้งเด็กน้อยสองคนหายไปซะงั้น ขับรถลงหน้าผาแบบไม่รู้ฟ้ารู้ฝน เด็กทั้งสองจึงต้องอยู่กับยาย ครั้นพอยายไปสวรรค์ก็มีญาติผู้ใหญ่คนอื่น ๆ (ผู้หญิงทั้งนั้น) เวียนหน้ากันมาดูแล ก่อนจะเวียนไม้ให้น้าสาวชื่อ ซิลวี (บทมหัศจรย์ของ Christine Lahti)
ซิลวี เป็นผู้หญิงแปลกกว่าที่เด็กทั้งสองคนเคยพบเห็น และที่จริงก็แปลกกว่าผู้หญิงคนไหน ๆ หรือใครคนใด เพศใดซะด้วย เธอไม่สนใจประเพณีหรือแนวปฏิบัติทั่วไปของคนดี ๆ ปกติ และเธอก็ไม่ลังเลใจที่จะนอนบนเก้าอี้สาธารณะในสายตาใคร ๆ วัน ๆ เธอก็ท่อม ๆ ไปดูนั่นนี่ หาเรื่องพิศวงสนใจไปตามเรื่อง แล้วเก็บหนังสือพิมพ์เก่ากับกระป๋องเปล่ามากองทั่วบ้าน ที่จริงก็ไม่มีอะไรที่แปลกหรือพิสดารเกินไปสำหรับน้าสาวคนนี้ เช่นเดียวกับที่เธอเองก็ไม่สามารถเล่าถึงแม่ของสองเด็ก (รวมทั้งพ่อเด็ก) ให้ทั้งคู่ได้รู้จักลึกซึ้งมากขึ้นไปได้กว่าเดิม ทั้ง ๆ ที่เธอบอกว่าทั้งคู่นั้นเคยสนิทกันมาก
ในสังคมที่การยอมรับจากชุมชนเป็นใหญ่สูงสุด จะเป็นนายฟัก หรือนางฝัก ก็ไม่อาจละเลยสายตาแหลมคมทางจริยธรรมของคนพวกนั้นได้ ในกรณีเช่นนี้ ซิลวี ป้านิสัยประหลาดที่นอกจากจะไม่มีวันเป็นตัวแทนและที่พึ่งให้แก่เด็กสาวแรกรุ่น - แทนเพศผู้ (ที่เหมือนหายหน้าจากหนังไปอย่างเกือบสิ้นเชิง) - แล้วน้าคนนี้ยังไม่อาจเป็นหลักมั่นคงทางความอบอุ่นในแบบเพศหญิงได้เสียอีกด้วย และนั่นก็เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้พี่น้องสองคนที่ตัวแทบติดกัน ต้องแยกออกเป็นสองฝักฝ่าย ฝ่ายที่เลือกเดินตามแรงน้าวของสังคม กับฝ่ายที่มองเห็นความมหัศจรรย์ในการเดินทางโดดเดี่ยว
ที่ผ่านมานี้เขียนไม่น่าสนใจเอาเสียเลย ทำหนังเขาเสียหาย เอาเป็นว่าจบกันแค่นี้ด้วน ๆ (ไม่ควรฝืนสังขารตั้งแต่แรก) ถ้าใครมีโอกาสครั้งหน้าเวลาผ่านกองวีดีโอราคาถูก อย่าลืมมองหาดูล่ะ
