Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans คนดีที่แสนเลว
โดย
ทินพัฒน์ บัญญัติปิยพจน์
นานเท่าไหร่แล้วที่คุณไม่ได้เห็นหนังดีๆ ของ นิโคลาส เคจ?
หลังได้รับรางวัลออสการ์ ดูเหมือนเคจจะผันตัวมาเป็นพระเอกหนังแอ็คชั่นอย่างต่อเนื่องจริงจัง (อาจเพราะเขาต้องใช้เงินเยอะ) หลายคนชอบ The Rock หลายคนอาจอึ้งๆไปกับ Con Air, Windtalker หรือ Gone in 60 Seconds คุณอาจใจชื้นขึ้นมาบ้างกับ Adaptation แต่เขาก็กลับมาอีกกับหนังประเภท Bangkok Dangerous, Next หรือ National Treasure ตัวผมเองเป็นแฟนเคจครับ โดยเฉพาะในยุคก่อน The Rock หนังหลายเรื่องที่เขาเล่นเป็นหนังที่ผมรัก ไม่ว่าจะเป็น Wild at Heart, Raising Arizona, Leaving for Vegas หรือ Leaving Las Vegas แต่หนังระยะหลังๆ ของเขามักทำให้ผมอกหัก และพลอยทำให้ความชื่นชมในตัวเขาลดลงไปไม่น้อย
ครั้งนี้ เคจ กลับมากับ Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans (ชื่อไทยบนปก DVD - เกียรติยศคนโฉดถล่มเมืองโหด) หนังที่มีรูปลักษณ์ภายนอกซ้ำๆ คล้ายๆหนังตำรวจจับผู้ร้ายน่าเบื่อเรื่องหนึ่ง แถมยังเป็นงานรีเมคเสียด้วย โปสเตอร์ของมันดูไม่ดึงดูดใจเอาซะเลย และผมคงไม่ถ่อเข้าไปดูมันถึงเอ็มโพเรียมแน่ๆ ถ้ามันไม่มีชื่อของ แวร์เนอร์ แฮร์โซก (Werner Herzog) ผู้กำกับที่ดูยังไงก็ไม่เข้าทางกับหน้าหนังซักนิดแปะอยู่ ผลลัพธ์ของการรีเมคหนังฮอลลีวู้ดในมือผู้กำกับเยอรมันผู้เป็นดั่งตำนานเดินดินท่านนี้ก็คือ หนังฟิล์มนัวร์ที่เมามากๆ เรื่องหนึ่ง กับบทบาทของเคจที่น่าจะถูกจดจำไปอีกนาน
เคจ รับบท เทอเรนซ์ นายตำรวจนักสืบมือดี ผู้เมายาทุกชนิดในทุกขณะจิต ในเกือบทุกสถานการณ์ตลอดเรื่อง ฟังดูคล้ายบทที่ทำให้เขาได้รับออสการ์ใน Leaving Las Vegas แต่ไม่นะครับ ผมคิดว่าบทของเขาในเรื่องนี้ดูมีมิติกว่า มีรายละเอียดที่น่าสนใจมากกว่า และเป็นชีวิตที่ดำมืดยิ่งกว่า
หนังเปิดเรื่องที่เมืองนิวออร์ลีนส์หลังพายุแคทริน่าพัดถล่ม เทอเรนซ์ที่ยังไม่เมาพร้อมกับสตีวี่ (วาล คิลเมอร์) เข้าไปเก็บของให้เพื่อนในโรงพัก และพบว่ายังมีนักโทษหลงอยู่ในคุกที่กำลังน้ำท่วมสูงขึ้นเรื่อยๆอีกคนหนึ่ง สิ่งที่ทั้งสองทำคือ พนันกันว่าน้ำจะท่วมมิดหัวนักโทษในเวลาไหน นักโทษวิงวอนให้พวกเขาช่วย แต่เทอเรนซ์ห่วงแค่ว่ากางเกงในราคา 55 เหรียญของเขาจะเลอะถ้าลงไปช่วย ไม่รู้ว่าเขาเปลี่ยนใจเพราะนักโทษยกมือขึ้นกราบกรานพระเจ้า หรือแค่เพราะเขาพูดเล่นตั้งแต่แรก เทอเรนซ์โดดลงน้ำไปช่วยนักโทษคนนั้น ผลที่ตามมาจากเหตุการณ์นี้คือ 1. เขาได้รับรางวัลตำรวจดีเด่น และเลื่อนยศขึ้นเป็นร้อยโท 2. กระดูกสันหลังของเทอเรนซ์เสียหายจนต้องพึ่งยาไปตลอดชีวิต และอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เขาเสพยาเสพย์ติดเพื่อลดอาการปวดหลัง (เราไม่อาจแน่ใจได้ว่าเขาติดยามาก่อนหน้านี้หรือไม่) นับเป็นท่อนเปิดเรื่องที่ได้ใจเกินกว่าจะเป็นเพียงหนังตำรวจน่าเบื่ออีกเรื่องหนึ่ง
เทอเรนซ์เป็นนักสืบที่มีไหวพริบปฏิภาณชั้นเลิศ แต่ในแง่ความเป็นตำรวจที่ดีแล้ว เขาน่าสงสัยเป็นที่สุด ด้านชีวิตส่วนตัว เขามีพ่อขี้เมาที่พยายามจะเลิกเมา แม่เลี้ยงก็ขี้เมา ตัวเขาเองเมาไม่เคยหยุด เมาจนเห็นภาพหลอน ดูเหมือนแง่งามเดียวในชีวิตเทอเรนซ์ก็คือ คนรักผู้เป็นโสเภณีไฮโซ(ซึ่งก็ขี้เมาอีกเช่นกัน) เขาพยายามทุกวิถีทาง ไม่ว่าจะด้วยการขโมย ข่มขู่ รีดไถ เพื่อให้ได้ยามาปรนเปรอตนเองและคนรัก เทอเรนซ์ยังเป็นนักพนันอเมริกันฟุตบอลตัวยง ที่แทงไม่ค่อยจะถูกฝั่งเท่าไหร่ ชีวิตของเขาจมดิ่งลงเรื่อยๆ ยิ่งเมื่อมาเจอปัญหากับลูกชายของผู้มีอิทธิพลคับเมือง(ตัวละครตัวนี้ฮามาก) ปัญหาต่างๆก็ยิ่งงวดเข้า เขาโดนยึดปืน ย้ายแผนก ยาหายากขึ้นทุกวัน หนี้พนันท่วมหัว มาเฟียอิตาเลี่ยนตามล่าจนต้องเตลิดหนี คดีที่หวังคลี่คลายยังเดินมาถึงทางตัน ในที่สุดเขาตัดสินใจเสนอตัวเป็นสายให้นักค้ายารายใหญ่ที่เขาเคยพยายามจับมันนั่นเอง
ภายใต้โครงสร้างแบบฟิล์มนัวร์ฮอลลีวู้ด Bad Lieutenant มีบทที่ถูกเขียนขึ้นมาอย่างประณีต เมื่อผสมผสานเข้ากับลีลาการกำกับของ เวอร์เนอร์ แฮร์โซก และฝีมือการเมาของเคจแล้ว มันจึงเป็นหนังที่กลมกล่อมลงตัวอย่างยิ่ง แฮร์โซก ถ่ายทอดนิวออร์ลีนส์หลังพายุถล่มออกมาอย่างมืดหม่น ตัวละครทุกตัวล้วนเป็นสีเทา ไม่มีตัวละครแบบขาวจัด ดำจัด ละทิ้งฉากบู๊เอามัน หันมาเน้นอารมณ์บรรยากาศแห่งความเมาสุดขั้ว และการหลงผิดอยู่ในความมืดมัวของตัวละครแทน หากหนังเรื่องนี้อยู่ในมือผู้กำกับอื่น มันอาจจบลงอย่างสวยหรูและแสนสุขก็เป็นได้ แต่ แฮร์โซก ทำให้ Bad Lieutenant กลายเป็นหนังที่เมาที่สุดในรอบหลายปี มันมีกลิ่นเฉพาะตัวที่มีแต่ผู้กำกับมือทองเท่านั้นถึงจะทำได้ มันสนุก มันฮา มันมีความหวังอยู่เล็กๆ แต่มันก็มืดหม่น และแสนเศร้า เส้นแบ่งบางๆระหว่างความดีเลวขาดออกจากกัน เทอเรนซ์นั้นเป็นคนที่น่าเห็นใจ หากมีความจำเป็นต้องตัดสินว่าเขาดีหรือเลว ผมคงต้องบอกว่า เขาเป็นคนดีที่แสนเลว เป็นแค่คนธรรมดาที่ไล่คว้าหาแสงสว่างอยู่ในโลกมืดๆใบนี้
ไม่บ่อยครั้งนักที่หนังรีเมคเป็นหนังดี ไม่บ่อยอีกเช่นกันที่ดูหนังรอบสองแล้วจะรู้สึกดียิ่งกว่ารอบแรก แต่ Bad Lieutenant เป็นเช่นนั้น ดูจบแล้วทำให้อยากดูหนังต้นฉบับขึ้นมาตะหงิดๆ เพราะผมไม่เชื่อจริงๆ ว่ามันจะดีกว่าหนังรีเมคเรื่องนี้
อยากเห็น แฮร์โซก ทำหนังฮอลลีวู้ดอีกครับ
* ต้นฉบับ Bad Lieutenant กำกับโดย อเบล เฟอร์ราร่า นำแสดงโดย ฮาร์วี่ ไคเทล เป็นหนึ่งในหนังเรื่องโปรดของ มาร์ติน สกอร์เซซี่ (The Departed, Goodfellas, Taxi Driver, Cape Fear, Shutter Island)
นิตยสาร Bomb ของอเมริกาเล่มใหม่ หน้าปก Anna Karina จากหนังเรื่อง Made in USA ของปะป๋า Jean-Luc Godard
บางส่วนจากเรื่องสั้น ‘หม้อแกงบวน’